Yumurtalığın içinde veya etrafında gelişebilen içi sıvı dolu yapılardır.Yumurtalıklar rahmin her iki tarafında yer alan elipsoid şekilli organlardır.Kadınlarda basit kistler genellikle her hangi bir belirti vermeden gelişip kaybolabilirler.Ancak adet düzensizlikleri, pelvik ağrı,ilişki esnasında ağrı,karında şişlik, idrar kesesi ve makata vuran ağrı gibi şikayetler var ise detaylı tarama ve tedavi yöntemleri ele alınmalıdır.

Follikül kistleri olması gereken zamanda çatlamayan yumurtalardır.Genellikle kadında pek bir belirtiye sebep olmazlar. Çoğunlukla bir sonraki adet kanamasıyla atılırlar,eğer kist varlığı devam ederse doğum kontrol hapları kullanılabilir.

Korpus luteum kistleri ovülasyondan sonra oluşur.Yaklaşık 3-4 cm boyutlarında ,içi sarı renkli berrak kistlerdir.Korpus luteum kistleri semptom vermeyebilecekleri gibi hormon salgısının devam etmesi nedeniyle adet gecikmesine neden olabilir.Bu kistler genellikle kendiliğinden geriler ve tedavi gerektirmez.Tedavi yaklaşımıda follikül kistleri gibidir.

Endometrioma(Çikolata Kisti):

Her menstirüel siklusta rahim dışında görülen endometriotik odaklarda kan birikmesi ve beklemesi nedeniyle kistik genişlemeler oluşur.Kist içi çikolata kıvamında ,koyu renkli bir sıvıyla dolar.Bu kistler genellikle etrafa yapışıktır, kronik inflamasyon ve fibrozis vardır.Genellikle kısırlık, sancılı adet,ağrılı ilişkiye neden olmaktadır.

Tüp bebek tedavisi öncesinde 4-5 cm den büyük kistik yapılar laparoskopik yöntemle çıkarılırsa başarı şansı artar denilmektedir.Yalnız operasyonu yaparken yumurtalıklara zarar vermemek için çok dikkat etmek gerekir.Laparoskopik yolla yapılan kist direnajı veya kist kapsülünün koterizasyonunun başarı şansı daha azdır.

Dermoid Kist (Benign Kistik Teratom):

Tüm over tümörlerinin %10-15 ini oluşturur.Kanserleşme oranı %1-2 civarındadır.Genellikle 10-15 cm gibi büyük boyutlarda olur. Operasyon sonrası kist açıldığında saç,kemik,diş gibi dokular görülebilir.Karın ağrısı gibi şikayetlere sebep olabilir. Bunun nedeni de kistin sapında torsiyon olmasıdır.Operasyon esnasında yumurtalıklara mümkün olduğu kadar zarar verilmemelidir.

Tanı:

Pelvik ultrason tanıda oldukça önemli bir yer tutar. Eğer diğer organları etkileme durumu var ise pelvik CT,MR gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır.

Laparoskopi esnasında da kistlerin tanısı göz ile görülerekte konur.

Laboratuar testleri olarak tümör markırları (CA-125,CEA,AFP vs.), sedimentasyon,CRP gibi testler istenir.

Tedavi:

1-Bekleme Tedavisi:

Özellikle basit kistlerde yapılır. Eğer kist boyutu 7-8 cm nin üzerinde ise transvajinal yoldan aspirasyon düşünülebilir.

2-Doğum Kontrol Hapları:

Basit kistlerin tedavi edilmesinde, endometrioma gibi kıvamlı yapıda olan kistlerin ise ağrı kontrolünde kullanılır.

3-Operasyon:

Laporoskopik yolla yapılan operasyonlarda eğer kist basit ise aspirasyon düşünülür.Çikolata kisti yada dermoid kist gibi yapılarda ise kistin kapsülü ile beraber çıkarılması gerekir.

Eğer kist yumurtalığı tamamen kaplamış ise yumurtalığın tamamen alınması gerekir.

Korunma:

Kadınların yıllık periyodik muayeneleri korunmada en başta gelmektedir.

Doğum kontrol haplarının en az 6 aylık süre ile kullanılması ileride gelişebilecek olan yumurtalık kanserinden koruyucu etkisi olmaktadır.